Koszerny czyli jaki?

Jakie dania są koszerne a jakie nie? Czy wszystkie restauracje w Izraelu serwują koszerne jedzenie? 

Będąc w Izraelu nie sposób uciec od pojęcia koszerności, ściśle związanego z judaizmem. Mimo, iż nie wszyscy obywatele Izraela to Żydzi i nie wszyscy Żydzi to osoby religijne, przepisy kaszrut przestrzegane są we wszystkich izraelskich instytucjach państwowych.

Najprościej rzecz ujmując – potrawa koszerna to taka, która została przygotowana zgodnie z zasadami prawa żydowskiego (halachy). W judaizmie występuje bowiem podział na pokarmy dozwolone (koszer) oraz zakazane (trefne). Halacha nie tylko dzieli produkty na te, które można spożywać, ale również określa reguły ich przygotowania i przechowywania. Zasady te wywodzą się z Tory, a ich szczegółowe interpretacje zostały spisane w Misznie i Talmudzie.

Fakt, iż restauracja serwuje typowe żydowskie dania nie oznacza automatycznie, że są one koszerne. Koszerne mogą być także potrawy kuchni włoskiej, japońskiej czy też chińskiej, jeśli tylko zostały przygotowane zgodnie z zasadami obowiązującymi w judaizmie. Bardzo często w Izraelu (i nie tylko) lokale gastronomiczne informują swoich klientów o posiadaniu odpowiedniego certyfikatu (wydawanego przez rabina) poświadczającego, że oferowane produkty są koszerne. 

Kilka podstawowych zasad dotyczących koszerności:

1. Zakaz spożywania mięsa, mleka i jaj określonych zwierząt.

Dozwolone jest spożywanie mięsa zwierząt, które mają rozdwojone kopyta i przeżuwają pokarm, czyli takich jak krowa, koza czy tez owca. Do zwierząt zakazanych zalicza się konie, świnie i króliki.

Zwierzęta wodne są koszerne gdy mają płetwy i łuski (np. śledź, łosoś, tuńczyk czy też karp). Niekoszerne są zatem owoce morza takie jak krewetki, małże, homary i kraby, a także niektóre ryby, np. węgorz, który łusek nie posiada.

Wśród ptaków dozwolone jest jedzenie kur, gęsi, kaczek a także indyków.

2. Zakazane jest również spożywanie niektórych części ciała zwierząt uznanych za koszerne, np. nerwu kulszowego i sąsiadujących z nim naczyń krwionośnych.

3. Te zwierzęta, które można spożywać powinny zostać zabite w określony sposób, zgodny z prawem żydowskim. Cała krew musi być odsączona lub odparowana z mięsa przed spożyciem.

4. Mięso i mleko nie mogą być spożywane razem. Naczynia, które miały kontakt z mięsem nie mogą być używane do produktów mlecznych. W kuchni koszernej wyróżnia się również produkty neutralne (parwe) takie jak produkty roślinne, jaja, ryby i miód, które mogą być łączone z produktami mięsnymi czy też mlecznymi.

A na koniec kilka ciekawostek:

Klej na izraelskich znaczkach jest koszerny.

Pojęcie koszerności odnosi się również do wina. Produkcja takiego trunku może być wykonywana tylko i wyłącznie przez religijnych Żydów (z wyłączeniem kobiet). Koszerność wina musi być potwierdzona odpowiednim certyfikatem.

Izraelu funkcjonuje 180 lokali McDonald’s – ponad 50 z nich to restauracje koszerne. Od zwykłych McDonaldsów różnią się kolorem tła – zamiast czerwonego jest niebieskie. 

Koszerny MacDonald’s, Tel Awiw

Koszerny MacDonald’s, Jerozolima